Overweging gehouden tijdens de viering in de R.K. Kerk van de Geloofsgemeenschap H. Nicolaas in Odijk
zondag 16 juni 2024 – 11^e zondag door het jaar – jaar B
1e lezing: JEz. 17, 22-24 – Evangelie: Mc. 4,26-34

Lieve Mensen,

Vandaag begin ik met een verhaal over Tim. Tim was net begonnen met een nieuwe baan en hij werd samen met andere collega’s uitgenodigd voor een etentje bij een collega thuis. Bij binnenkomst zei dat gastgever: “Doe alsof je thuis bent!”. Tim schopte meteen zijn schoenen uit, ging languit op de bank liggen en deed de TV aan. De anderen staarden hem verbaasd aan. Bij Tim viel het kwartje en hij ging met een rood hoofd snel bij de anderen aan tafel. “Tsja”, zei Tim, “Nu weten jullie in ieder geval hoe ik doe als ik thuis ben”.
Tim nam de opmerking natuurlijk te letterlijk, maar de uitnodiging om te doen alsof je thuis bent heeft wel echt een functie. Je geeft namelijk aan dat je graag wilt dat de ander zich gemakkelijk voelt en zich dus thuis voelt, vooral in een nieuwe omgeving.

Wanneer voelen wij ons thuis? Wat is dat ongrijpbare thuis gevoel?
En wanneer voelen wij ons thuis in de kerk?  Wat houdt dat in? Komt dat gevoel van God of moeten wij daar iets voor doen? 
Vandaag gaan we samen op zoek naar antwoorden op die vragen.

Uitleggen waarom je ergens thuis voelt vind ik lastig. Waar begin je?
Thuis kan verwijzen naar een veelheid van plekken. Zelf voel ik me thuis in Zuid-Limburg, “mienge Heimat”, bij mijn vrienden, en natuurlijk in Odijk. Juist hier, want hier zijn mijn dierbaren. En misschien is dat voor jullie hetzelfde, dat er meer plekken of groepen personen zijn waar je je thuis voelt.
Vaak kunnen we makkelijker uitleggen waarom we ons niet thuis voelen. Je voelt je ergens onveilig. Je kan daar jezelf niet zijn.
Als we het omdraaien zijn veiligheid, geborgenheid en de mogelijkheid om jezelf te zijn de ingrediënten om je thuis te voelen. Je thuis voelen betekent ontspanning. Denk maar even terug aan Tim die op de een vreemde bank ging liggen en de TV aandeed.

Veilig, geborgen, ontspannen, jezelf zijn… 

Misschien is dat thuisgevoel toch niet zo ongrijpbaar als ik dacht.
Steeds minder mensen vinden de weg naar onze kerk, niet alleen onze wereldkerk, maar ook onze Nicolaaskerk. Waarom voelen steeds minder mensen zich thuis in de kerk? Uit onderzoek onder kerkverlaters tussen de 20 en 35 blijkt dat zij voelen dat ze geen antwoorden krijgen op hun levensvragen. En ze vinden ook dat er te weinig ruimte is voor vernieuwing. Men is ook erg teleurgesteld in de kerkleiders en er is te weinig ruimte voor dialoog. 

Als je dat zo leest, is het misschien ook wel logisch dat jonge mensen NIET in onze kerk op zoek gaan naar innerlijke zingeving, dat ze niet op zoek gaan naar God. Mensen verlaten de kerk dus omdat ze zich niet meer thuis voelen. 
Op de voorkant van het boekje zie je een boom met plaatjes die volgens mij iets zeggen over thuis in deze kerk. Ons jubileumlogo, een cirkel van mensen en een kopje koffie voor de gezelligheid.

Nou kun je denken: die gezelligheid kan ik ook in het dorpshuis of bij de voetbal vinden. Wat maakt onze kerk nou anders? 
Terechte vraag. Maar wij zijn meer dan alleen de gezelligheid, wij zijn meer dan alleen de koren, wij zijn meer dan een groep mensen die samen koffie drinken. Wat ons bindt is ons geloof in God, ons geloof in de kerk. En juist met dat geloof kunnen we mensen een thuisgevoel geven. Want God heeft weldegelijk antwoorden op onze levensvragen, God staat zeker open voor vernieuwing in zijn kerk. God werkt door zijn kerk heen naar ons als persoon. Hij gaat met ons direct in dialoog en luistert weldegelijk naar ons verhaal. De vorm waarin we dat binnen de kerk doet mogen jullie wat mij betreft zelf kiezen.

Nu hoor ik jullie denken: Leuk verhaal Matthijs. Fijn dat jij dat allemaal vindt, maar zegt God er ook nog iets over?
Goede vraag en het antwoord is natuurlijk JA. In de lezingen van vandaag bijvoorbeeld spreekt God tot ons over thuis in de kerk. De eerste lezing verhaalt over een takje dat God zal planten op de hoogste berg en waaruit een prachtige boom zal groeien met veel takken waarin vogels een nest zullen bouwen.
In het Evangelie vertelt Jezus over Gods nieuwe wereld en dus ook over Gods Kerk. Het kleinste zaadje wordt ook hier een grote boom met takken waar de vogels hun nest kunnen bouwen.
De keuze voor een boom is niet toevallig. Het archetype van de wereldboom treffen we in vele culturen aan. De wereldboom staat voor stabiliteit en groeit in het midden van de wereld. De boom geeft onuitputtelijke levenskracht en is de overwinning op de dood. Zo staat ook Gods Kerk in het midden van de wereld en is zij een bron van kracht en door Jezus vieren wij de overwinning op de dood.
Aan deze boom is geen tak hetzelfde en overal bouwen vogels van allerlei pluimage een nest, een thuis, omdat God en zijn kerk er voor iedereen is.

Veilig, geborgen, ontspannen, jezelf zijn…

Gods Kerk is een schuilplaats om je thuis te voelen, net als de vogels onder al die verschillende takken. Is het dan aan ons om de kerk levend te houden? Of is het God die zorg draagt voor de kerk?
Het verhaal over de slapende boer die geen weet heeft hoe zijn gewas groeit, lijkt te zeggen dat we achterover kunnen leunen en dat de kerk vanzelf weer groeit. Nee, dat lijkt mij toch ook weer niet Gods bedoeling. Het verhaal zegt, denk ik, dat Gods plan werkt zonder dat de mens het hoeft te begrijpen. Maar er is ook arbeid nodig. Zaaien, wieden, oogsten. Dat doet God niet, dat moeten wij doen. Wij zijn zelf de boeren die de akkers van Gods kerk bewerken en de vruchten plukken.

Wij moeten ons dus zelf thuis maken in de kerk en ook voor anderen.
Maar als we onszelf te veel thuis maken, dan vergeten we om veelzijdig te zijn. En als je niet meer veelzijdig kan zijn, dan sluit je mensen uit.  We hebben de neiging om vast te houden aan wat altijd was en niet vooruit te willen. We willen niet veranderen. Of misschien durven we niet te veranderen. 
Laten we niet vergeten dat God ons de Wereldboom, die zijn Rijk is en onze Kerk. Het is aan ons om zijn plan om te zetten in daden. Laten we ons openstellen om die veelzijdigheid aan takken in die boom te koesteren en te vergroten. En laten we onze leiders openlijk uitdagen om ons daarin voor te gaan.
Want als we met ons geloof als basis de boom verder laten vertakken, dan kunnen alle vogels zelf een plek kiezen om hun eigen nest te maken. 

Veilig, geborgen, ontspannen, jezelf zijn…

Als iedereen zichzelf kan zijn in de kerk, dan kan iedereen bij ons thuis zijn of juist thuiskomen.

Amen